Volgens een nieuw verslag van de Europese Rekenkamer is, ondanks de doelstelling van de Europese Commissie om het goederenvervoer van de weg naar het spoor te verschuiven, het aandeel van het spoor in het goederenvervoer in de EU sinds 2011 zelfs licht afgenomen. Spoorvervoer is milieuvriendelijker en verbruikt minder geïmporteerde olie, aldus het verslag. Maar het spoor heeft geen antwoord op de concurrentie van het wegvervoer.
De controleurs onderzochten de prestaties van het goederenvervoer per spoor in de EU sinds 2000. Tussen medio 2014 en medio 2015 bezochten zij vijf lidstaten: de Tsjechische Republiek, Duitsland, Spanje, Frankrijk en Polen.
De EU-begroting stelde tussen 2007 en 2013 naar schatting 28 miljard euro beschikbaar voor de financiering van spoorwegprojecten. Maar ondanks deze financiering en de prioriteit die door de Commissie werd gegeven aan het verschuiven van het goederenvervoer van de weg naar het spoor, is het goederenvervoer per spoor in de EU er de afgelopen 15 jaar niet in geslaagd op doeltreffende wijze te reageren op de concurrentie van het wegvervoer, aldus de controleurs. De prestaties van het goederenvervoer per spoor blijven over het algemeen onbevredigend.
De controleurs constateerden dat verladers voor het vervoer van goederen duidelijk de weg boven het spoor verkiezen. Hoewel sommige lidstaten (zoals Oostenrijk, Duitsland en Zweden) erin zijn geslaagd om betere resultaten te boeken, is het gemiddelde aandeel van het goederenvervoer per spoor op EU-niveau sinds 2011 licht gedaald. Bovendien is de gemiddelde snelheid van goederentreinen in de EU zeer laag (ongeveer 18 km/uur op vele internationale routes).
Een gemeenschappelijke Europese spoorwegruimte is nog lang niet bereikt, aldus de controleurs. Het spoorwegnet van de EU bestaat nog steeds grotendeels uit een stelsel van afzonderlijke nationale netwerken met verschillende nationale autoriteiten en zeer uiteenlopende regels inzake treinpadtoewijzing, beheer en prijsstelling.
Verkeersbeheerprocedures zijn niet aangepast aan de behoeften van het goederenverkeer per spoor, zelfs niet in de EU-corridors voor goederenvervoer per spoor: goederentreinen moeten een heffing betalen voor elke gebruikte kilometer van de spoorweginfrastructuur. Dit is niet altijd het geval voor het vervoer over de weg.
In drie van de bezochte lidstaten werden tussen 2007 en 2013 meer EU-middelen toegewezen aan de weg dan aan het spoor en voor zover EU-middelen werden toegewezen aan het spoor, waren deze niet in de eerste plaats gericht op de behoeften van het goederenvervoer per spoor. Ten slotte kan slecht onderhoud van het spoorwegnet van invloed zijn op de duurzaamheid en de prestaties.
“Indien de in het verslag vastgestelde kwesties niet worden aangepakt, kan het probleem niet worden opgelost door middel van extra financiering alleen”, aldus de heer Ladislav Balko, het voor het verslag verantwoordelijke lid van de Europese Rekenkamer. “De Commissie en de lidstaten moeten trein- en trajectbeheerders helpen om de betrouwbaarheid, frequentie, flexibiliteit, klantgerichtheid, vervoersduur en prijs van het goederenvervoer per spoor te verbeteren.”
De controleurs bevelen aan dat de Commissie en de lidstaten de zwakke punten aanpakken die zijn geconstateerd in de liberalisering van de markt voor het goederenvervoer per spoor, verkeersbeheerprocedures, administratieve en technische beperkingen, toezicht op en de transparantie van de prestaties van het goederenvervoer per spoor, alsmede eerlijke concurrentie tussen de verschillende vervoerwijzen.
Om beter gebruik te maken van EU-middelen, bevelen zij ook aan dat de Commissie en de lidstaten beleidsdoelstellingen consistenter afstemmen op de toewijzing van middelen en de selectie, planning en het beheer van projecten en het onderhoud van het netwerk.
Uit ervaring blijkt dat de prestaties van het spoor ver ondermaats zijn, te veel handling, te veel organisaties die er aan willen verdienen. Laten we wel wezen dat wel meer transport via spoor en water zullen moeten om de transportbehoefte aan te kunnen, maar internationaal gezien kan het spoor niet tippen aan de prestaties van het wegtransport.
Heb je weleens een complete goederentrein bij Appie Heijn zien lossen in een te nauw straatje waar je net aan met je bakfiets in kunt? nou ik nog steeds niet en het zal ook nooit gaan gebeuren, dus dat hele gedoe alles op de trein en over het water is mooi maar om het bij of aan de deur te leveren heb je nog altijd een paar vrachtwielen nodig.