Vanaf vandaag is de nieuwe slimme tachograaf versie 2 (SMT2) verplicht voor alle nieuw geregistreerde zware bedrijfsvoertuigen. Maar gezien de vertragingen in de beschikbaarheid van SMT2-apparaten, vraagt IRU de Europese Commissie om de lidstaten aan te bevelen een respijtperiode in te stellen tot eind 2023 om te voorkomen dat tienduizenden nieuwe vrachtwagens en bussen geblokkeerd raken.
De nieuwe SMT2 heeft een groot aantal voordelen. Vergeleken met de slimme tachograaf versie 1 (SMT1) heeft de SMT2 extra functies, zoals automatische registratie van grensovergangen en de mogelijkheid voor handhavers om gegevens op afstand te bekijken.
De SMT2 is niet alleen een belangrijk hulpmiddel voor het toezicht op de naleving van de EU-rij- en rusttijdenregels, maar ook van de cabotageregels en zelfs voor de detachering van chauffeurs.
IRU-directeur EU Raluca Marian: “Onze sector heeft uitgekeken naar versie 2 van de slimme tachograaf. Naast andere voordelen zouden de nieuwe functies het aantal wegcontroles kunnen verminderen en het werk van bestuurders en handhavers verbeteren door alleen frequente en zware overtreders aan te pakken, een scenario waar de IRU al lang voor pleit. Maar de vertragingen in de levering van de nieuwe tachografen kunnen tot eind 2023 tussen de 20.000 en 40.000 voertuigen blokkeren van registratie.”
“Deze blokkade is onaanvaardbaar. Het betekent vertraging bij de ontvangst van nieuwe voertuigen, wat een wezenlijke invloed kan hebben op de planning van vervoersexploitanten en bijgevolg op de capaciteit van het passagiers- en goederenvervoer in de EU”, voegde ze eraan toe.
Zelfs als een lidstaat unilateraal besluit om bij wijze van uitzondering de registratie en het verkeer van nieuwe voertuigen met SMT1-apparatuur toe te staan, kunnen vervoerders een boete krijgen als ze de grenzen van lidstaten overschrijden die een andere aanpak volgen.
Oplossing
In een brief die vorige week naar commissaris Adina Vălean werd gestuurd, riep de IRU de Europese Commissie op om de lidstaten aan te bevelen om bij wijze van uitzondering tot eind 2023 een overgangsperiode in te stellen voor de installatie van SMT2-apparaten in voertuigen die vanaf vandaag zijn geregistreerd, zowel voor binnenlands als grensoverschrijdend vervoer, als gevolg van vertragingen in de levering van de nieuwe slimme tachograaf.
Tijdens de overgangsperiode moeten nieuwe voertuigen die zijn uitgerust met de vorige versie van de tachograaf, de SMT1, voorlopig worden toegelaten voor inschrijving, naast voertuigen die zijn uitgerust met de SMT2, op voorwaarde dat ze tegen het einde van de overgangsperiode zijn uitgerust met SMT2-apparaten.
Bovendien mag de handhaving geen sancties opleggen voor het gebruik van voertuigen die vanaf dan zijn ingeschreven met SMT1-inrichtingen tijdens de overgangsperiode.
Als de levering van nieuwe, geavanceerde voertuigen met SMT1-inrichtingen wordt geblokkeerd, verhindert dit het gebruik van milieuvriendelijkere voertuigen, waardoor de Europese CO2-reductiedoelstellingen in gevaar komen.
“Onze sector vraagt de Europese Commissie om te voorkomen dat de netwerken en toeleveringsketens in de EU worden verstoord en om transportbedrijven te behoeden voor ongerechtvaardigde boetes”, aldus Raluca Marian.
Verschillende EU-lidstaten, waaronder Duitsland, Spanje en Zweden, hebben eenzijdig besloten tot respijtperiodes. Hoewel dit een welkome stap is, is er een gebrek aan harmonisatie over de duur van de vrijstelling en de voorwaarden.
“De welkome stap van verschillende lidstaten om pragmatische oplossingen te vinden voor een feitelijke kwestie is nog een goede reden waarom de Europese Commissie leiderschap zou moeten tonen en een geharmoniseerde uitzondering zou moeten coördineren die de registratie en het gebruik van nieuwe voertuigen met SMT1-inrichtingen tot het einde van het jaar mogelijk maakt. Het spreekt voor zich dat de kosten voor het uitrusten van deze voertuigen met SMT2-inrichtingen gedragen moeten worden door de fabrikanten, aangezien zij de plicht hebben om voertuigen te leveren die aan de voorschriften voldoen,” benadrukte Raluca Marian.
Grotere crisis aan de horizon
Naast de mijlpaal voor nieuwe zware voertuigen stelt de laatste wijziging van de rij- en rusttijdenregeling van de EU ook termijnen vast voor de aanpassing van voertuigen die vóór vandaag zijn geregistreerd. Deze deadlines zijn zorgwekkend dichtbij, tussen eind 2024 en augustus 2025, afhankelijk van het voertuig.
Gezien de huidige uitdagingen om nieuwe voertuigen uit te rusten met de SMT2, verwacht de IRU vertragingen in de levering van SMT2-apparaten voor de installatie achteraf van voertuigen die al op de EU-wegen rijden.
“Aangezien de nieuwe slimme tachograaf hoogstwaarschijnlijk pas begin 2024 op grote schaal beschikbaar zal zijn voor installatie achteraf, vragen we de Europese Commissie om een controlesysteem op te zetten voor de installatie achteraf van voertuigen om een voorspelbare crisis te voorkomen. Dit kan een nog groter probleem worden dan het huidige. We verwachten dat tussen de 1,5 en 2 miljoen voertuigen moeten worden aangepast, en de tijd daarvoor wordt steeds kleiner door vertragingen”, aldus Raluca Marian.
