De fraude met tachografen is technisch zo ingewikkeld geworden dat de Inspectie voor Leefomgeving en Transport (ILT) vaak achter de feiten aanloopt. Dat geeft het ook weer toe in haar jaarverslag over 2019. Toch heeft ILT nog wel ijzers in het vuur om het fraudeurs lastiger te maken.
Afgelopen jaar zette ILT zowel op nationaal als Europees niveau stappen om tachograaffraude aan te pakken. In een signaalrapportage aan de Tweede Kamer wijst de ILT op de risico’s van moeilijk te detecteren en aan te pakken fraude met tachografen. De opsporingsdienst van de ILT voert samen met Belgische collega’s, Eurojust en Europol een strafrechtelijk onderzoek uit naar vermoedelijke Nederlandse helpers van een internationale criminele organisatie.
Vooruitlopend op het slimmer inspecteren via deskhandhaving voert de ILT in 2019 diverse onderzoeken en testen uit met geüploade tachograafdata van aangeschreven bedrijven. Zo wil de ILT uiteindelijk meer datagestuurd gedrag beïnvloeden.
Maar ook langs de weg wil ILT steviger optreden. Overtreders worden steeds slimmer, maar ILT wil dat ook zijn. “We onderzoeken de manipulatie van tachografen via computerprogramma’s. We zoeken naar een manier om die manipulatie langs de kant van de weg op te sporen. Dat kunnen we nu nog niet”, aldus een woordvoerder in het jaarverslag. “We hebben een hbo-student forensische ICT ingeschakeld die hierop afstudeert. We begeleiden haar onderzoek. Ze haalt zoveel mogelijk informatie bij elkaar. Het onderzoek is nog niet afgerond, maar nu al zien we dat dit niet zo eenvoudig is als het klinkt. Vroeger was de fraude vrij makkelijk op te sporen. Dan zag je bijvoorbeeld een apparaatje op de versnellingsbak zitten. Maar de methodes worden steeds geavanceerder. Tegenwoordig zit de manipulatie in de software. En dat is enorm lastig op te sporen. Overtreders worden steeds slimmer. Als inspectie lopen we vaak achter de feiten aan.”
ILT ziet kansen om tachofraude in 2020 beter aan te pakken. “We denken er bijvoorbeeld aan om het lastiger te maken de apparatuur die de rijtijden manipuleert via internet te kunnen aanschaffen. De pakkans is nu klein. We hebben weinig inspecteurs op de weg als je kijkt naar de hoeveelheid vrachtwagens die op de Nederlandse wegen rijdt. Door de inspectie anders te doen, krijg je met minder inzet meer effect. Toezicht en opsporing kunnen niet zonder elkaar, ze versterken elkaar juist. Stel dat je een vrachtwagen op het spoor komt waarbij de tachograaf is gemanipuleerd. In een bestuurlijk traject kun je die vrachtwagen of tachograaf niet in beslag nemen. In een opsporingstraject kan dat wel. Door toezicht en opsporing te koppelen, kun je meer stappen zetten.”
