Door de uitbraak van het nieuwe coronavirus ligt het machtige China, de op een na grootste economie ter wereld, grotendeels stil. In honderden Chinese steden blijven honderden miljoenen medewerkers ten minste tot maandag 10 februari thuis. Deze gebieden zijn doorgaans goed voor 90 procent van de Chinese goederenexport. Hoe langer deze situatie duurt, des te groter de schade voor bedrijven wereldwijd, ook Nederlandse. Dat meldt ABN AMRO, dat verwacht dat de gevolgen het grootst zijn voor de industrie, de transportsector, winkelketens, de horeca en de gezondheidszorg. Voor sommige bedrijven zijn de ontwikkelingen in de komende weken cruciaal.
Het nieuwe type coronavirus, met de officiële naam 2019-nCoV, is afgelopen december voor het eerst ontdekt in Wuhan, een grote stad in Centraal-China. De naam dankt het virus aan de vorm van de kroon die onder de microscoop te zien zou zijn: ‘corona’ is het Latijnse woord voor kroon.
Normaliter worden zeer veel goederen vervoerd van China naar Europa. Zeevracht is verreweg het belangrijkst. Indien goederen sneller op de plaats van bestemming moeten zijn, wordt gebruikgemaakt van goederenvervoer per trein of per vliegtuig. Momenteel is een groot deel van het transport tussen China en Europa stilgevallen. Doordat de Chinese industrie voor een groot deel stilligt, is er nauwelijks aanbod van goederen voor transport van China naar Europa. Sinds maandag 3 februari is een deel van de handel en het transport weer opgestart. Vorige week vertelde logistiek dienstverlener GVT al over hun ervaringen.
In China zijn de meeste zeehavens en binnenvaartterminals weer open, waaronder de haven van Shanghai. Wel varen nog steeds veel minder schepen uit dan normaal. Veel schepen zijn gigantisch en kunnen vele duizenden containers vervoeren. Deze schepen verbruiken zoveel brandstof dat het geen zin heeft een schip met een klein aantal containers te laten varen. Normaal gesproken is er een gestage stroom van containers, waardoor voortdurend volgeladen schepen vertrekken. Doordat er nu minder lading is en er dus minder schepen vertrekken, kan het langer duren voordat goederen in Europa zijn. Omgekeerd varen er ook minder schepen van Europa naar China. Voor Nederlandse exporteurs kan dat betekenen dat het langer duurt om goederen van Europa naar China te krijgen, of dat ze hogere tarieven moeten betalen.
Ook de transportsector in Europa zal gevolgen ondervinden. In de Rotterdamse haven, de grootste haven van Europa, zullen minder containers worden afgehandeld. Ook bedrijven die containers vervoeren naar het achterland krijgen daar last van, zoals de binnenvaart en het wegvervoer. Bij distributiecentra zullen tijdelijk minder goederen binnenkomen. De kustvaart krijgt eveneens minder lading te verwerken, want een groot deel van de Chinese lading is bestemd voor doorvoer naar andere havens via de kustvaart (short sea). De afname van de vraag naar transportdiensten zal grote gevolgen hebben voor tarieven, zoals te zien is aan de Baltic Dry Index, die nu ruim 30 procent lager noteert dan een jaar geleden. Pas als de Chinese industrie weer op volle toeren draait, kan de containermarkt herstellen. Dat zal naar verwachting in het tweede of derde kwartaal zijn. Ook andere segmenten, zoals tankschepen, krijgen waarschijnlijk last van lage tarieven, bijvoorbeeld indien de Chinese vraag naar olie-gerelateerde producten afneemt.
Zeevracht is verreweg de goedkoopste vorm van transport. Indien haast geboden is, bieden de trein en het vliegtuig uitkomst. Het transport per zeeschip tussen China en Rotterdam duurt normaal gesproken ongeveer zes weken, per trein twee weken en per vliegtuig één dag. Normaal gesproken kunnen afnemers en leveranciers dus een inhaalslag maken door van zeevracht over te schakelen op de trein of het vliegtuig.
Helaas zijn ook het treinverkeer en het vliegverkeer ernstig ontregeld. De Chinese stad Wuhan, waar tienduizenden mensen besmet zijn, is een belangrijk logistiek knooppunt, onder meer voor spoorvervoer. Veel treinverkeer is daardoor in elk geval tot maandag 10 februari gestremd. De treinen daarna zijn in elk geval tot maart zeer waarschijnlijk al volgeboekt. Wel rijden er vanaf maandag 10 februari waarschijnlijk extra treinen vanwege de grote behoefte aan goederenvervoer over het spoor. Het is echter maar zeer de vraag of er wel vrachtwagens en chauffeurs beschikbaar zijn om goederen naar de railterminals te vervoeren. Veel chauffeurs zitten nog thuis op last van de overheid.
Ook de luchtvracht is ontregeld. Normaliter worden veel goederen – bijvoorbeeld spoedzendingen van bepaalde onderdelen of via internet bestelde pakketjes – vervoerd in het ruim van passagiersvliegtuigen. Vanwege het virus zijn vrijwel alle passagiersvluchten van en naar het vasteland van China geannuleerd, op verzoek van de WHO en diverse overheden. KLM vliegt waarschijnlijk tot half maart niet naar het Chinese vasteland.
Bij diverse luchtvaartmaatschappijen is onrust ontstaan onder piloten en andere medewerkers, omdat zij vrezen met het virus te worden besmet en daarom niet meer naar China willen vliegen. De vraag naar spoedzendingen kan de komende weken toenemen, waardoor de tarieven voor luchtvracht fors kunnen stijgen, zeker wanneer de Chinese industrie weer echt op gang komt. Ook expediteurs kunnen goed verdienen aan het organiseren van spoedzendingen voor hun klanten. Het is wel de vraag of de komende tijd voldoende vrachtvliegtuigen beschikbaar zijn, vanwege een mogelijk sterk toenemende vraag.
