Vrachtwagenchauffeurs hebben een buik en eten een bal gehakt. Dat is een bekend gegeven. Hoewel dit beeld een karikatuur van de werkelijkheid is, komt (ernstig) overgewicht relatief vaak voor bij deze beroepsgroep. Hoe verleid je chauffeurs om gezonder te leven? Communicatie en –informatiewetenschapper Anniek Boeijinga laat zien hoe verhalen daarbij kunnen worden ingezet. Ze promoveert op 4 september aan de Radboud Universiteit.
Boeijinga ging op pad met een vraag uit de transportsector zelf. “Overgewicht en uitval is een groot thema bij vrachtwagenchauffeurs. In de toekomst wordt er bovendien een groot tekort aan chauffeurs verwacht, dus ze moeten langer achter het stuur kunnen zitten, en dus gezonder zijn.”
De vraag aan Boeijinga was hoe de branche effectiever kan communiceren met vrachtwagenchauffeurs over gezondheid en leefstijl. “Er was daarvoor al van alles geprobeerd om ze gezonder te laten leven: campagnes en brochures, op grotere en kleinere schaal. Zonder veel succes.”
Waar huidige gezondheidsinitiatieven uitgaan van een gebrek aan motivatie, stelt zij vast dat het probleem ergens anders ligt. Boeijinga: “Het is vaak niet een kwestie van niet willen, maar van niet kunnen. Chauffeurs willen wel gezonder leven, maar lopen in de praktijk tegen allerlei obstakels aan waardoor het hen niet lukt om hun goede intenties om te zetten naar daadwerkelijk gedrag.”
Die obstakels bracht Boeijinga in kaart door de vrachtwagenchauffeurs te interviewen en ook met hen mee te rijden op een gemiddelde rit. “Ik dacht laten we eerst eens even kijken waar het probleem zit. En het beste kon ik die vraag uiteraard stellen aan de chauffeurs zelf.”
Boeijinga kwam er achter dat de barrières die hen tegenhouden hele basale dingen zijn. “Bijvoorbeeld dat als de wagen stilstaat, de chauffeur niet stilstaat, er is dus weinig tijd in het gangbare rooster voor een ommetje. Bovendien zijn chauffeurs zelf verantwoordelijk voor hun vracht, als er iets gestolen wordt, dan moeten ze dat zelf betalen.” Dus laten de chauffeurs hun vrachtwagen niet snel alleen.
Boeijinga concludeerde dat er vier grote barrières zijn: onregelmatige werktijden, gebrek aan faciliteiten, verleidingen onderweg, en sociale verwachtingen van thuis (zoals dat de weinige tijd thuis bij voorkeur thuis wordt doorgebracht en niet op de sportschool).
Vervolgens ging Boeijinga aan de hand van de zogenaamde Storybridging-methode verhalen schrijven die kunnen worden ingezet om de barrières te overwinnen. In de verhalen staat een chauffeur centraal, die inclusief tegenslagen, een gezonder levensstijl weet te bereiken. “De verhalen zijn gebaseerd op de verhalen van de chauffeurs die ik heb gesproken, en ook in hun taalgebruik.” De verhalen waren dus bedoeld om de chauffeurs voorbeelden te geven hoe ze het anders aan kunnen pakken door de ogen van een collega.
Vervolgonderzoek moet laten zie hoe effectief dit soort verhalen zijn. “Maar ik denk zelf dat het een veelbelovende manier van gedragsverandering is.”
Bron: Radboud Universiteit
