Wat betekent het Klimaatakkoord voor de transportsector?

Vrijdag is het Klimaatakkoord gepresenteerd. Het gaat om een ontwerp, maar wel een die goed past bij de Nederlandse transport- en logistieke sector. Transport en Logistiek Nederland en Evofenedex spreken vertrouwen uit in het ontwerp dat er nu ligt. “Het is een mooie combinatie van stevige ambitie en gezond realisme geworden”, aldus TLN. “Het concept bevat voldoende werkbare maatregelen, die de logistiek van handels- en productiebedrijven vergaand verduurzamen”, vult Evofenedex aan.

We zetten hier op een rij wat het Klimaatakkoord inhoudt voor de transportsector, op basis van het verslag van TLN. Bekijk onderaan dit artikel het gedeelte van het Klimaatakkoord wat gaat over mobiliteit. 

​​De gesprekspartners aan de Klimaattafel Mobiliteit, waaronder TLN, spraken af dat er aanschafsubsidie komt voor transportondernemers die de komende jaren een zero emission-vrachtauto aanschaffen. Maar er zitten voor de transportsector meer positieve punten in de tekst​. Zo komt er een overgangsregeling voor bestaande vrachtauto’s, wordt er wettelijk bepaald meer duurzame biobrandstof bijgemengd bij diesel en werkt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) aan een tijdelijke teruggaveregeling voor accijns op LNG. Ook werd nogmaals bevestigd dat de opbrengsten van de kilometerheffing voor vrachtauto’s gaan naar de verduurzaming van de sector transport en logistiek.

TLN had de CO2-reductie voor de sector liever eerder en nog effectiever aangepakt. In de duurzaamheidsvisie van TLN​ bepleit de organisatie de invoering van een specifieke duurzame brandstof voor vrachtauto’s. Daar heeft het kabinet nog niet voor gekozen. Ook de invoering van de kilometerheffing voor vrachtauto’s eerder dan in 2023 blijkt niet haalbaar. Op die manier zouden transportbedrijven met de toegezegde terugvloeiing van de opbrengsten sneller hebben kunnen verduurzamen. Tijdige invoering van deze beide maatregelen had bovendien de accijnsverhoging van 2 cent op diesel waarvoor het kabinet wel kiest, voor de transportsector kunnen voorkomen.

In de grootste gemeenten zal vanaf 2025 een zero emission-zone gelden voor nieuwe vracht- en bestelauto’s. Die gemeenten moeten uiterlijk in 2020 de grenzen van deze zone publiceren zodat ondernemers zich op tijd kunnen voorbereiden. Voor de aanschaf van zero emissie vracht- en bestelauto’s komt er een aanschafsubsidie van 40% van de meerkosten ten opzichte van een vergelijkbare dieselvariant. De precieze regeling wordt in 2019 uitgewerkt.

Belangrijk is dat er tot 2030 voor bestaande vrachtauto’s een overgangsregeling komt. Dat is nodig omdat er nu nog nauwelijks elektrische vrachtauto’s te koop zijn en de komende jaren in het teken zullen staan van praktijktests. Daarom mogen nog niet afgeschreven euro 6-vrachtauto’s na 2025 nog een paar jaar gebruikt worden in de zero emission-zones. Bakwagens mogen tot 2030 niet ouder zijn dan 5 jaar en voor trekkers geldt een maximum leeftijd van 8 jaar. TLN is blij met deze duidelijkheid op grond waarvan ondernemers hun investeringen kunnen plannen. Gemeenten kunnen de versnelde toepassing van zero emission-vrachtauto’s stimuleren met privileges. Dan kunnen uitsluitend elektrisch aangedreven vrachtauto’s bijvoorbeeld gebruik maken van parkeergelegenheid, busbanen of verruimde venstertijden.

Het kabinet kiest ervoor om de bijmenging van duurzame brandstoffen in benzine en diesel de komende jaren te verhogen van 7 procent tot ongeveer 20 procent in 2030. Biomassa voor de productie van duurzame brandstoffen is schaars en zijn veel partijen die er een claim op leggen. Daarom komt er in 2019 een verkenning om na te gaan of er ruimte is om voor vrachtauto’s een specifieke duurzame transportbrandstof te ontwikkelen (GreenTruckFuel). Zo’n brandstof kan de CO2-emissies van het wegvervoer substantieel verminderen voor soorten voertuigen en transport waarvoor zero emission voorlopig nog niet haalbaar is. GreenTruckFuel zoals HVO en bioLNG kan er als transitiebrandstof alleen komen wanneer er voldoende duurzame biobrandstoffen beschikbaar kunnen komen voor zwaar wegtransport.

Onderdeel van de plannen is ook dat voor 2019 en 2020 de accijnsteruggaveregeling voor LNG​ een vervolg krijgt. Het geld hiervoor komt niet meer van het ministerie van Financiën, maar van het ministerie van IenW. Dat ministerie komt daarmee ondernemers tegemoet met een verlenging van de regeling zodat de koplopers die hebben geïnvesteerd in LNG niet ineens worden gedupeerd. De regeling wil daarnaast de ontwikkeling van bioLNG te stimuleren.

In de klimaatstukken is opgenomen dat TLN en Evofenedex gezamenlijk inzetten op het verbeteren van de efficiëntie in logistieke ketens. Voor verladers ligt er een belangrijke opgave om de vervoersbehoefte te beteugelen, voor transporteurs komt het erop aan het aantal kilometers van de transportprestatie te verminderen. Partijen hebben elkaar hard nodig om deze optimalisaties in hun logistieke ketens te realiseren. De Topsector Logistiek zal betrokken zijn bij de sectoraanpak om producten en diensten te ontwikkelen die bedrijven zal stimuleren om efficiëntieslagen te maken in de logistieke ketens waarvan zij deel uitmaken.

In het ontwerp-akkoord is vastgelegd dat de accijns op benzine en diesel vanaf 2020 1 cent hoger wordt. Vanaf 2023 gaat de accijns op diesel dan nog 1 cent omhoog.  Deze kosten zullen van transporteurs via opdrachtgevers uiteindelijk bij consumenten terecht komen. Gelet op de zorgen over de kostenstijging van de algehele mobiliteit betreurt TLN dit besluit maar begrijpt dat de opbrengsten voor de stimulering van elektrische voertuigen ergens gevonden moeten worden.

Bij de invoering van de kilometerheffing voor vrachtauto’s worden de netto-opbrengsten in overleg met de betalende partijen primair ingezet voor verduurzaming en innovatie van het wegvervoer. Een belangrijk doel hierbij is de reductie van CO2-uitstoot, bijvoorbeeld het stimuleren van niet-fossiel rijden. Op basis van afspraken met de heffingsplichtige partijen kunnen de opbrengsten ook ingezet worden voor verdere verduurzaming van de logistieke sector.

Het gepresenteerde ontwerp-akkoord is nog geen definitief akkoord. De komende tijd rekent het Planbureau voor de Leefomgeving de maatregelen door. Over eventuele wijzigingen zal opnieuw onderhandeld moeten worden. Het ondertekenen van het definitieve klimaatakkoord zal vermoedelijk op z’n vroegst in het voorjaar kunnen plaatsvinden.

Bron: TLN & Evofenedex