In Scandinavië kan het niet lang en zwaar genoeg zijn. De langste en zwaarste vrachtwagencombinatie op de Europese wegen is 34 meter lang, met een totaal gewicht (GVW) van 98 ton. Deze 12-assige combinatie is uitgerust met een Scania R 770, 8×4, en zijwaarts geplaatste kiepbakken van OP Höglunds. De combinatie vervoert houtsnippers van een treinterminal over een afstand van 20 km via de snelweg E20 naar een energiecentrale in Södertälje, Zweden.
In 2013 startten Söderenergi, de lokale energieleverancier in de regio Stockholm, en transportbedrijf Foria een ontwikkelingsproject om de transportefficiëntie te optimaliseren en de CO2-uitstoot te verminderen. Scania werd uitgenodigd voertuigpartner en -leverancier. Samen ontwierpen zij deze XL truck en trailer combinatie. Ook Skogforsk, het centrale onderzoeksorgaan voor de Zweedse bosbouwsector, werd uitgenodigd om deze operatie wetenschappelijk te laten vastleggen.
“Om voortdurend efficiënt en milieuvriendelijk transport te ontwikkelen, is het noodzakelijk om voorop te lopen en ons duurzaamheidsprofiel te versterken”, zegt Olle Ankarling, Logistiek Manager bij Söderenergi. Best een gedurfd idee was het, want de Zweedse wegbeheerders waren niet bereid ontheffing te verlenen van de regelgeving, die destijds 60 ton op de openbare weg toestond. In 2014 zette het project een halve stap in de richting van de gewenste specificatie, want er werd een vergunning afgegeven voor een combinatie van 25,25 meter met 9 assen en 74 ton, met een Scania R 730 voorop. Dit leidde tot een verbetering van de transportcapaciteit met 30 procent en een brandstofbesparing van 10 procent. Aangezien de truck werd getankt met FAME (Fatty Acid Methyl Esters) en later met HVO (Hydro-treated vegetable oil) was de CO2-reductie nog groter. Maar de gewenste 98 tonner was nog buiten bereik.
In februari 2020, na zes jaar transport, zonder ongelukken of incidenten, was de tijd eindelijk rijp om de 34 meter lange, 98 ton zware combinatie de weg op te sturen. De nieuwe combinatie, uitgebreid met een link en een dolly tussen de R 730 truck en de trailer, zou dezelfde route volgen, met rotondes en al. En het werkte net zo goed – alleen met een extra capaciteitstoename van 30 procent.
In het voorjaar van 2021 werd een nieuwe verbeteringsstap gezet, toen een nieuwe truck met de nog efficiëntere 770 werd afgeleverd. Het vermogen ging omhoog en het brandstofverbruik daalde met de nieuwe V8. Owe Lindkvist is onderaannemer van Foria en de eigenaar van het nieuwe voertuig. Hij rijdt de dagelijkse houtafvalroute door soms druk verkeer. Hij is erg enthousiast over de nieuwe truck: “De nieuwe truck rijdt belachelijk soepel! Ik ben niet snel onder de indruk, maar deze keer verdienen de ingenieurs van Scania een echt schouderklopje. Hij is zo krachtig, stabieler met betere tractie en de rijeigenschappen zijn geweldig.”
Hoewel dit een studie is van één enkele route in Zweden, zullen de onderzoeksresultaten worden gedeeld door wetenschappers in een internationale context, waarbij vele variabelen worden vergeleken die van invloed zijn op operaties als deze. Naast brandstofverbruik en voertuiggrootte zijn veel andere factoren van belang en deze worden grondig gemeten, met name door Henrik von Hofsten, onderzoeker bij de Zweedse bosbouwsector, Skogforsk. Hij gebruikt onder meer Scania’s Fleet Management System om de voertuigprestaties en het verkeersgedrag te volgen. Uit zijn metingen blijkt ook dat de laadcapaciteit wordt beïnvloed door factoren als de kwaliteit en vochtigheid van de vervoerde houtspaanders en spaanders. “De 98-tonner heeft foutloos gepresteerd in het verkeer, wat cruciaal is. Maar om de transportefficiëntie te optimaliseren wil je ook zo vaak mogelijk de maximale vullingsgraad bereiken, wat niet altijd het geval is. Maar alles in aanmerking genomen zien we met de 770 toch betere cijfers dan met de 730, zowel qua prestaties als qua brandstofverbruik.”
De projectdeelnemers zijn blij met de grote verbeteringen die sinds de start zijn bereikt, maar nog niet tevreden. Bij Söderenergi worden nieuwe plannen gesmeed. Ankarling: “Door van 60 ton naar 98 ton te gaan, hebben we de capaciteit met 70 procent verhoogd – en dat zonder fossiele brandstoffen. De volgende stap is om emissievrij te worden, met elektrische vrachtwagens. Onderhandelingen met overheden en partners zijn al gestart.”
