Pagina 46 van: TTM.nl nr. 1 2020

46 | februari 2020 TTM.nl

#transitie
#standaardisatie
#vliegwiel

het 150 GW gebruikt om heel Nederland van gas te voorzien. De rest gebruikt
Gasunie om ook naar het buitenland te transporteren. TenneT heeft een
netwerk dat met enige inspanning 20 GW kan verwerken.”
“Onze taak is het land altijd van voldoende stroom te kunnen voorzien”,
vertelt Gert van der Lee over TenneT. “Naarmate we verder in de transitie
komen, zal de transportcapaciteit van ons net moeten stijgen. Voor het jaar
2050 wordt geschat dat ons net te maken krijgt met een verdubbeling van de
piekbelasting.”
Het is vooral het transport van al die verwachte productie van duurzame
energie, wat TenneT de grootste zorg geeft. “Er zijn al scenario’s voor 2050
waarin er vanuit wordt gegaan dat er in Nederland 120 GW aan zon- en
windvermogen in bedrijf zal zijn”, aldus Van der Lee. “Dat zijn wel héél veel
masten extra als er geen regie komt. Het is de vraag of daar maatschappelijk
draagvlak voor is. Die discussie moet nog gevoerd worden. Zonder de energie
die we nog bovenop ons verbruik aan de zeescheepvaart en de luchtvaart
leveren (150 GW, redactie), zouden we in 2050 zelfvoorzienend kunnen zijn.
Maar dan ligt wel elk dak vol met panelen en kan er op zee geen windmolen
meer bij. Daar lijkt met 70 GW windvermogen het maximum bereikt. Daarom
denken wij dat je deze transitie alleen in internationaal verband kunt maken.
Tenslotte importeren we nu ook de helft van onze energie.”

STrOOm én waTErSTOF
Als die 120 GW piek duurzame energie er komt, kan dat alleen in combinatie
met waterstof en opslag, vertellen Van der Lee en Schutte. “De capaciteit is
dan veel meer dan de 25 GW die wij in de zomer nodig hebben”, verklaart
Van der Lee. Dat is waar TenneT en Gasunie steeds meer naar elkaar toe-
groeien. “We willen een deel van al die wind- en zonnestroom direct omzet-
ten in waterstof. Om meerdere redenen”, vertelt Schutte. “Ten eerste moet
een elektrolyser in ieder geval zo’n 4.000 uur per jaar vollast kunnen draaien
om op dit moment rendabel te zijn. Als je dat weet, zie je meteen dat de
gedachte om alleen waterstof te maken op die momenten dat er meer
stroom opgewekt wordt dan we kunnen afzetten, volstrekt onrealistisch is.
De omzetting in waterstof moet continu doorgaan. En daarnaast moet de
capaciteit groot genoeg zijn om de balans te garanderen. De scenario’s laten
voor 2050 een opslagbehoefte voor groene moleculen zien van ongeveer 35
TWh. Voor waterstof kunnen we dit opslaan in 60 tot 70 cavernes (holtes in
zoutkoepels) met elk een inhoud van één miljoen kubieke meter bij omge-
vingsdruk. Daar gaat dat gas onder hoge druk in. Daarmee zouden we 15 tot
20 procent van de hele energiemix met waterstof kunnen afdekken. Wij ver-
wachten dat in 2050 de helft van onze energiebehoefte met groene molecu-

Jordi Zonneveld, Frames Group

Frank Verhoeven, CEO Vos Logistics

Ik ben Jordi Zonneveld. De Frames Group is sterk in Process &
Instrumentatie integrering, ontwerp en bouw van gas- en vloeistof-
systemen. Ik ben daar verantwoordelijk voor business & product
development hydrogen. En daar hoort ook de inzet/transitie van
elektriciteit en waterstof bij. Als zodanig is Frames niet direct betrok-
ken bij het wegtransport. Maar wij werken wel aan verschillende
projecten waarbij aan transport/mobiliteit gerelateerde partijen
betrokken zijn.

Ik ben Frank Verhoeven en CEO en mede-eigenaar van Vos Logistics,
een grote Europese logistieke dienstverlener. Sinds 2010 voeren wij
een actief duurzaamheidsbeleid gericht op het verkleinen van onze
CO2-footprint, het welzijn van medewerkers en tevreden klanten.
Wij publiceren jaarlijks een geïntegreerd financieel en duurzaam-
heidsverslag. Op zoek naar de meest duurzame transportoplossingen
was Vos Logistics de eerste die met LNG aangedreven trucks in
Nederland reed. Nu oriënteren wij ons op elektrisch aangedreven en
waterstofvoertuigen.

>

summit

40-41-42-43-44-45-46-47-48-49_summitwaterstof.indd 46 13-02-20 14:35