De Europese Commissie stelt voor het eerst expliciet de mogelijkheid open om het verbod op het doorbrengen van de reguliere wekelijkse rust in de cabine van een vrachtwagen te versoepelen. Aanleiding is een recent verschenen studie naar de beschikbaarheid van veilige en beveiligde parkeerplaatsen (Safe and Secure Parking Areas – SSPAs) voor beroepschauffeurs in de Europese Unie. De conclusies zijn ontnuchterend: Europa kampt met een nijpend tekort van zo’n 390.000 geschikte parkeerplekken – een gat dat in 2040 naar verwachting oploopt tot 483.000.
Dat tekort is niet nieuw, maar de implicaties ervan beginnen nu pas serieus door te dringen in Brussel. In landen als Duitsland, België, Frankrijk, Italië en Spanje – cruciale schakels in het Europese transportnetwerk – is het verschil tussen vraag en aanbod het grootst. Juist daar worden chauffeurs regelmatig geconfronteerd met diefstal, vandalisme en het gebrek aan basisvoorzieningen als douches of een fatsoenlijke maaltijd. Het is zo ernstig dat de EU overweegt om haar eigen regels, met name die uit het Mobiliteitspakket van 2020, aan te passen.
Veilig parkeren als uitzondering
Volgens de huidige wetgeving mogen chauffeurs hun reguliere wekelijkse rust van minimaal 45 uur niet in de cabine doorbrengen. Die regel, bedoeld om chauffeurs meer comfort en menselijkheid te bieden, heeft echter een averechtse werking gehad. Hotels zijn vaak te ver weg (meer dan drie kilometer lopen is geen uitzondering), te duur of simpelweg niet berekend op de grillige werktijden van chauffeurs. Bovendien missen veel parkeerplaatsen de vereiste basisveiligheid en infrastructuur om überhaupt als alternatief te dienen.
De Europese Commissie overweegt nu om rust in de cabine wél toe te staan, mits dat gebeurt op hoogwaardige gecertificeerde parkeerplaatsen van minimaal ‘Gold’ of ‘Platinum’-niveau. Daarmee zou cabinekamperen niet langer de ondergrens van slechte arbeidsomstandigheden zijn, maar een geaccepteerde en gecontroleerde optie, mits de omstandigheden dat toelaten. Een idee dat op gespannen voet staat met de geest van de wet, maar wellicht realistischer is dan het vasthouden aan een papieren ideaal.
Gouden oplossing of verguld compromis?
De Europese transportvakbond ETF is furieus. Volgens hen is het voorstel “een frontale aanval op het welzijn van chauffeurs.” De ETF wijst erop dat chauffeurs nu al weken achtereen in hun cabine bivakkeren. Een versoepeling van het verbod zou de deur openzetten naar verdere verslechtering van de arbeidsomstandigheden. Daarbij hekelt de vakbond het gebrek aan vakbondsinbreng in het onderzoek: van de ruim 1.400 geraadpleegde belanghebbenden zou geen enkele chauffeursorganisatie zijn uitgenodigd.
De Europese Commissie denkt daar anders over. Door het toestaan van rust in de cabine op hoogwaardige SSPAs, hoopt men investeringen in dergelijke voorzieningen juist te stimuleren. Meer certificering, meer comfort, meer veiligheid – én minder regelgeving die in de praktijk niet valt na te leven. In plaats van het ideaal te laten prevaleren boven de realiteit, kiest Brussel voor een pragmatisch pad.
SSPA-netwerk als ruggengraat
De ambities reiken verder. In 2040 moet er een dekkend netwerk van veilige parkeerplaatsen liggen, met voldoende voorzieningen, digitale toegankelijkheid, en duurzame energievoorziening. De Connecting Europe Facility financiert nu al de aanleg of renovatie van 65 SSPAs. Toch geeft de Commissie toe dat de kloof tussen vraag en aanbod daarmee niet wordt gedicht. Vooral niet als certificeringstrajecten blijven hangen in bureaucratie of als exploitanten onvoldoende rendement zien in het verbeteren van hun locaties.
Een ongemakkelijk debat
Wat resteert is een ongemakkelijk Europees debat over wetgeving die is ingevoerd met goede bedoelingen, maar dreigt te stranden op infrastructuur die er simpelweg niet is. En dus ligt er nu een voorstel dat tot voor kort onbespreekbaar leek: het gecontroleerd legaliseren van cabinekamperen, mits onder de juiste voorwaarden. Of dat een stap vooruit is of een stap terug, hangt af van wie je het vraagt – de beleidsmaker, de exploitant of de chauffeur.
