EC doet voorzet voor ‘gelijk werk, gelijk loon’

De Europese Commissie stelt dinsdag een doelgerichte herziening van de voorschriften in verband met de detachering van werknemers voor. Het betekent een voorzet om in Europa te komen tot ‘gelijk werk op dezelfde plaats is gelijk loon’. Een Oost-Europeaan (bijvoorbeeld) gaat echter pas hetzelfde verdienen als een Nederlander als hij meer dan twee jaar in Nederland werkt. Daarmee wordt sociale dumping dus aangepakt, maar wel onder een voorwaarde.

Met deze herziening brengt deze Commissie één van haar verbintenissen in het kader van de politieke beleidslijnen in de praktijk en doet zij het beginsel ingang vinden dat hetzelfde werk op dezelfde plaats op dezelfde manier moet worden bezoldigd. De herziening was aangekondigd in het werkprogramma van de Commissie voor 2016. Doel van dit voorstel is de detachering van werknemers te vergemakkelijken in een klimaat van eerlijke mededinging waarbij de rechten van gedetacheerde werknemers worden geëerbiedigd. Gedetacheerde werknemers zijn personen die werken in een lidstaat en door hun werkgever tijdelijk naar een andere lidstaat worden gestuurd om daar werk uit te voeren. Met het initiatief wil de Commissie meer bepaald eerlijke loonvoorwaarden garanderen en gelijke mededingingsvoorwaarden tussen detacherende ondernemingen en lokale ondernemingen in het gastland.

EU-Commissaris voor Werkgelegenheid, Sociale Zaken, Vaardigheden en Arbeidsmobiliteit Marianne Thyssen zei hierover: “Sinds dag één van mijn mandaat heb ik gezegd dat we de arbeidsmobiliteit moeten bevorderen, maar dat het op een eerlijke manier moet gebeuren. Met het voorstel van vandaag scheppen we een regelgevingskader voor detachering dat duidelijk, eerlijk en gemakkelijk te handhaven is.”

De doelgerichte herziening brengt verandering op drie belangrijke gebieden: de bezoldiging van gedetacheerde werknemers, ook in geval van onderaanneming; de voorschriften voor uitzendkrachten en langetermijndetachering.

In het voorstel wordt vastgesteld dat in het algemeen voor gedetacheerde werknemers dezelfde voorschriften voor bezoldiging en arbeidsvoorwaarden moeten gelden als voor lokale werknemers. Dat zal gebeuren met volledige inachtneming van het subsidiariteitsbeginsel en de manier waarop die voorwaarden zijn vastgesteld door de overheidsinstanties en/of sociale partners van de lidstaat in kwestie. Momenteel gelden voor gedetacheerde werknemers al op bepaalde gebieden als gezondheid en veiligheid dezelfde regels als voor de werknemers van de gastlidstaat. De werkgever is echter niet verplicht een gedetacheerde werknemer meer dan het door het gastland bepaalde minimumloon te betalen. Dat kan een salariskloof veroorzaken tussen gedetacheerde en lokale werknemers en mogelijk leiden tot oneerlijke mededinging tussen ondernemingen. Dat betekent dat gedetacheerde werknemers voor hetzelfde werk vaak minder betaald worden dan andere werknemers.

Vanaf nu moeten alle voorschriften in verband met bezoldiging die algemeen voor lokale werknemers gelden ook worden toegepast voor gedetacheerde werknemers. Voor zover van toepassing, zal bezoldiging niet enkel het minimumloon omvatten maar ook andere elementen als bonussen en vergoedingen. De lidstaten zullen op een transparante manier moeten omschrijven uit welke componenten de bezoldiging op hun grondgebied bestaat. Voorschriften die bij wet of algemeen verbindende collectieve overeenkomsten zijn vastgesteld, worden verplicht voor gedetacheerde werknemers in alle economische sectoren. Met het voorstel wordt de lidstaten ook de mogelijkheid geboden te bepalen dat onderaannemers hun werknemers dezelfde bezoldiging moeten bieden als de hoofdcontractant. Dat mag echter enkel gebeuren op niet-discriminerende wijze: dezelfde regel moet gelden voor binnenlandse en grensoverschrijdende onderaannemers.

Het voorstel zal ook waarborgen dat de nationale regels voor uitzendarbeid van toepassing zijn wanneer in het buitenland gevestigde uitzendkantoren werknemers detacheren. Wanneer ten slotte de detachering langer duurt dan 24 maanden, moeten de arbeidsvoorwaarden van de gastlidstaat worden toegepast als dat in het voordeel van de gedetacheerde werknemer is. Aan de sociale zekerheid en premie-afdracht doet de Europese Commissie voorlopig echter niets. Dat is besloten om werknemers niet telkens met een wisseling van sociale zekerheidsstelstel op te zadelen, aldus eurocommissaris Marianne Thyssen in een toelichting. De gemiddelde detachering in Europa is slechts 4 maanden. Het zou een belemmering zijn voor de vrijheid op de Europese arbeidsmarkt.

Deze wijzigingen zullen volgens de Europese Commissie een betere bescherming van de werknemers, meer transparantie en rechtszekerheid garanderen en gelijke mededingingsvoorwaarden tussen binnenlandse en detacherende ondernemingen terwijl de stelsels voor loononderhandelingen van de lidstaten volledig worden geëerbiedigd.

Tussen 2010 en 2014 is het aantal detacheringen met bijna 45  procent toegenomen. In 2014 waren ongeveer 1,9 miljoen Europese werknemers gedetacheerd naar andere lidstaten. Detachering van werknemers komt vooral vaak voor in de bouwsector, in de verwerkende industrie en in dienstensectoren als persoonlijke diensten (onderwijs, gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening) en zakelijke diensten (administratieve, professionele en financiële diensten).

Deze hervorming van de detacheringsrichtlijn van 1996 zal de handhavingsrichtlijn over gedetacheerde werknemers van 2014 aanvullen. Die laatste moet uiterlijk in juni 2016 in nationale wetgeving zijn omgezet (zie IP-14-542). De handhavingsrichtlijn voorziet in nieuwe instrumenten om fraude en misbruik te bestrijden en administratieve samenwerking tussen de voor detachering bevoegde nationale autoriteiten te verbeteren.

In onderstaand document is een factsheet over gedetacheerde werknemers in Nederland te zien. Daarin is te zien dat er in Nederland in 2014 87.817 gedetacheerde werknemers zijn, maar dat er vanuit Nederland in het buitenland 116.060.