Wordt Tata voor Iveco wat Paccar voor DAF is?

De overname van het ‘nationale truckmerk’ kan een land in beroering brengen. Dat weet Nederland nog goed na de overname van DAF Trucks door Paccar in de jaren negentig van de vorige eeuw. In Italië is momenteel kritiek op de verkoop van Iveco door (onder meer) de familie Agnelli door vakbonden en politieke partijen, die verlies van banen en kennis vrezen. Maar kan de overname voor Iveco ook goed uitpakken? Vanuit Milaan bekijkt ITOY-jurylid Gianenrico Griffini voor TTM.nl de risico’s en kansen voor Iveco.

Na de geruchten van de afgelopen tijd kwam eind juli de officiële bevestiging. Iveco Group en Tata Motors hebben een akkoord bereikt om een toonaangevende speler in de transportsector te creëren met een wereldwijd bereik, een uitgebreid productportfolio en industriële capaciteiten. Het nieuws markeert het einde van een traject dat in 2021 begon met de mislukte overname van Iveco door het Chinese staatsbedrijf FAW (First Automotive Works) om puur politieke redenen, de toenadering tot Hyundai Motor Company met de ondertekening van een memorandum van overeenstemming (MoU) in maart 2022 om gezamenlijke zakelijke kansen te verkennen, en de afstoting van de brandweerafdeling door Iveco Group. Dat werd in maart 2024 aangekondigd en culmineerde eerder dit jaar in de effectieve verkoop van Magirus aan de Duitse holding Mutares.

De overname van Iveco Group voor 3,8 miljard euro zal plaatsvinden via een vrijwillig openbaar overnamebod door Tata Motors. Het overnamebod van Tata Motors, dat naar verwachting in de eerste helft van 2026 zal worden afgerond, is afhankelijk van het verkrijgen van de nodige wettelijke goedkeuringen – op het gebied van fusies, directe buitenlandse investeringen, de EU-verordening inzake buitenlandse subsidies en financiële regelgeving – en de afsplitsing van de defensietak, die de industriële entiteiten van Iveco Defence Vehicles (IDV) en Astra omvat.

Verkoop defensietak maakt weg vrij voor overname

Op 30 juli werd de ondertekening bekendgemaakt van de definitieve overeenkomst voor de verkoop van deze bedrijfstak door Iveco Group aan Leonardo, Europa’s toonaangevende bedrijf in de defensie- en veiligheidssector, voor een totaalbedrag van 1,7 miljard euro. Leonardo heeft op zijn beurt vorig jaar een 50/50 joint venture opgericht met het Duitse Rheinmetall – onder de naam Leonardo Rheinmetall Military Vehicles (LRMV) – met als doel een nieuwe Europese kern te vormen voor de ontwikkeling en productie van militaire voertuigen.

De afstoting van de defensietak, die de weg vrijmaakte voor het overnamebod van Tata Motors, zal leiden tot een nationale speler in de landdefensiesector op Europees niveau, met de omvang en vaardigheden die nodig zijn om op wereldschaal succesvol te kunnen concurreren.

Complementaire productportfolio’s en wereldwijde spreiding

Als de overname door Tata Motors succesvol wordt afgerond, worden de middelen van bedrijven met zeer complementaire productportfolio’s en capaciteiten gebundeld, zonder dat er sprake is van overlapping in industriële structuur of geografische aanwezigheid. Hierdoor ontstaat een sterkere, meer gediversifieerde entiteit met een aanzienlijke wereldwijde aanwezigheid en een verkoop van meer dan 540.000 eenheden per jaar.

Samen zullen Iveco en de bedrijfswagenactiviteiten van Tata Motors een gecombineerde omzet hebben van ongeveer 22 miljard euro, verdeeld over Europa (ongeveer 50 procent van het totaal), India (ongeveer 35 procent) en Noord- en Zuid-Amerika (ongeveer 15 procent), met aantrekkelijke posities in opkomende markten in Azië en Afrika.

Focus op innovatie en duurzame mobiliteitsoplossingen

Volgens de gezamenlijke verklaring van Iveco Group en Tata Motors “zal de combinatie van de twee bedrijven beter gepositioneerd zijn om te investeren in en te voorzien in innovatieve en duurzame mobiliteitsoplossingen, waarbij gebruik wordt gemaakt van de twee leveranciersnetwerken om klanten wereldwijd te bedienen. Het zal ook superieure groeimogelijkheden ontsluiten en aanzienlijke waarde creëren voor alle belanghebbenden in een dynamische markt.

Door de industriële voetafdruk en de werknemersgemeenschappen van elke groep te behouden, is de verwachting dat deze complementariteit een soepel en succesvol integratieproces zal vergemakkelijken. Ten slotte zal, in de context van de snelle en voortdurende transformatie van de transportsector, de strategische combinatie van de bedrijfswagenactiviteiten van Tata Motors en Iveco Group beide entiteiten transformeren en een robuust platform creëren met een wereldwijd klantenbestand en een gediversifieerde geografische voetafdruk.”

Iveco’s multi-energiestrategie blijft leidend

De positieve aspecten van de overeenkomst omvatten een toezegging van Tata Motors om de bedrijfsstrategie van Iveco Group te ondersteunen, Iveco te helpen bij de uitvoering en versnelling van deze plannen, en samen te werken om de groei van het bedrijf te waarborgen.

In het segment van transportvoertuigen heeft het Italiaanse bedrijf tot nu toe een multi-energieaanpak gevolgd, gebaseerd op het aanbieden van voertuigen met traditionele dieselmotoren, aardgasmotoren (gecomprimeerd of vloeibaar) en batterij-elektrische (BEV) en waterstofcel (FCEV) vrachtwagens. Dit productontwikkelingsplan ging gepaard met een strategie van groei door middel van partnerschappen.

Voorbeelden hiervan zijn de samenwerking met Hyundai op het gebied van brandstofcellen voor bedrijfsvoertuigen en bussen, met Ford Trucks – de economische verbintenis bedraagt 343 miljoen euro – voor de gezamenlijke ontwikkeling van een nieuwe generatie cabines die voldoen aan de EU-voorschriften voor direct zicht voor de bestuurder en die in 2028 op de markt zullen komen, en met Plus voor autonome voertuigen.

Behoud van merkidentiteit en hoofdkantoor in Turijn

Volgens de voorwaarden van de overeenkomst tussen Iveco en Tata zal de raad van bestuur van Iveco beslissingen blijven nemen voor groei op lange termijn en het concurrentievermogen van de business behouden.

Dit is een pragmatische aanpak, die in veel opzichten vergelijkbaar is met de aanpak die de Amerikaanse Paccar Group in 1996 met succes heeft toegepast bij de overname van de Nederlandse truckfabrikant DAF. Tata Motors zet zich ook in voor de langetermijnontwikkeling van de gecombineerde groep en voor het niet doorvoeren van ingrijpende herstructureringen of sluitingen van fabrieken of productielocaties die eigendom zijn van of gebruikt worden door de Iveco Group.

Ten slotte garandeert het Indiase bedrijf dat het hoofdkantoor van Iveco in Turijn blijft en dat de bedrijfsidentiteit, integriteit, kernwaarden en cultuur van de Iveco Group, evenals de belangrijkste merken en logo’s, worden gerespecteerd en behouden.

Gevoelig moment voor Europese bedrijfsvoertuigenmarkt

Het nieuws over de overname van de Iveco Group door Tata Motors komt op een bijzonder gevoelig moment voor de markt voor bedrijfsvoertuigen in Europa. Er zijn verschillende redenen voor onzekerheid.

Enerzijds zijn er tekenen van zwakte die blijken uit de registratiecijfers voor de eerste helft van dit jaar, met een daling van 15,4 procent op EU-niveau voor vrachtwagens van meer dan 3,5 ton en 13,2 procent voor lichte bedrijfsvoertuigen. Anderzijds zijn er onzekerheden in verband met de wereldwijde economische groei en het Europese regelgevingskader voor de vermindering van de CO2-uitstoot van transportvoertuigen.

Strategische samenwerkingen in de energietransitie

Deze regelgeving vereist dat voertuigfabrikanten dit jaar een reductie van 15 procent realiseren ten opzichte van de referentieperiode 2019-2020 (om tegen het einde van het decennium -45 procent te bereiken), tenzij de Europese Commissie de doelstellingen na overleg met de voertuigfabrikanten aanpast.

Daarnaast worden door de belangrijkste spelers in de automobielsector grote allianties bevorderd om de huidige energie- en technologietransitie te doorstaan. Tot de meest relevante initiatieven behoren Milence, een joint venture die in 2022 is opgericht tussen Daimler Truck, de Traton Group en de Volvo Group voor de oprichting van een netwerk van oplaadstations voor batterij-elektrische vrachtwagens (BEV) in Europa, Cellcentric (Daimler Truck en Volvo, 2021) voor de gezamenlijke ontwikkeling van brandstofcellen en, meer recentelijk, Coretura (Daimler Truck en Volvo Group, 2025). Dit laatste voor de ontwikkeling van een softwaregedefinieerd voertuigplatform.

Cruciale timing voor afronding van de deal

In deze snel evoluerende en bijzonder uitdagende context voor alle OEM’s speelt de verkorting van het tijdsbestek voor de voltooiing van het openbaar bod door Tata Motors een cruciale rol om ervoor te zorgen dat de nieuwe industriële realiteit volledig operationeel is.

Een te lang tijdsbestek zou daarentegen de prestaties van Iveco op korte termijn kunnen belemmeren en de uitvoering van strategieën voor langetermijndoelstellingen enigszins vertragen.

Iveco als premiummerk binnen Tata Group

In de context van de nieuwe onderneming, na de voltooiing van de overname door de Indiase groep, kunnen een aantal hypothesen worden geformuleerd met betrekking tot de positionering van Iveco. Het merk zal waarschijnlijk de rol van premiummerk vervullen voor overgereguleerde en volwassen markten, naast het meer traditionele productaanbod van Tata, dat gericht is op landen met transportbedrijven die bijzonder gevoelig zijn voor de aankoopkosten van voertuigen, zoals India.

De rol van een premiummerk in een zeer concurrerende EU-markt zou echter aanzienlijke investeringen van Tata Motors vereisen. Zowel om de marktpositie van de Daily- en Eurocargo-series te behouden als om de aanwezigheid van Iveco in het zware segment uit te breiden, waar het marktaandeel in de EU nog steeds onder de 10 procent ligt.

Groei buiten kernmarkten en uitbreiding productiecapaciteit

Dit betekent op zijn beurt dat de belangrijkste markten van Iveco moeten worden uitgebreid, buiten de traditionele markten van Italië (32-33 procent boven 3,5 ton), Spanje (19 procent) en Frankrijk (ongeveer 10 procent), en dat stroomopwaarts de productiecapaciteit van de Spaanse fabrieken (momenteel 26-27 duizend voertuigen in twee ploegen) moet worden verhoogd.

Er zal ook moeten worden beslist of de productie van conventionele vrachtwagens (in Madrid) en elektrische vrachtwagens (momenteel in Ulm, Duitsland, met een geïnstalleerde capaciteit van 2 duizend vrachtwagens in twee ploegen) gescheiden moet blijven of moet worden geïntegreerd in één assemblagelijn, een oplossing die door andere vrachtwagenfabrikanten wordt toegepast.

Kansrijke synergieën in wereldmarkten

In de vrachtwagensector zal het niet-overlappende karakter van de twee productgamma’s – voor Iveco: Daily, Eurocargo, S-Way, X-Way en T-Way, voor Tata: Ace, Intra, Yodha, Prima, Signa, Ultra en LPT – de natuurlijke positionering van de twee merken in verschillende geografische contexten vergemakkelijken, met mogelijke synergieën in gebieden zoals Zuid-Amerika, Afrika en Azië.

In de toekomst zou Iveco ook kunnen profiteren van de evolutie van die niet-EU-markten waar transportbedrijven geleidelijk overschakelen van eenvoudige, goedkope vrachtwagens naar voertuigen in het middensegment en vervolgens naar voertuigen in het premiumsegment, die comfort, een laag brandstofverbruik, een hoge bezettingsgraad en lage bedrijfskosten (TCO) kunnen garanderen.

Kansen in groeiende premiumsegmenten buiten Europa

Dit is een fenomeen dat zich bijvoorbeeld al enkele jaren in China voordoet. In het Aziatische land heeft het segment van Europese premiumvoertuigen, dat in het verleden ongeveer 1 procent van de totale markt voor zware voertuigen uitmaakte (ongeveer 800-900 duizend eenheden per jaar), een opvallende groei laten zien en zou volgens sommige waarnemers tegen het einde van het decennium zelfs 15-20 procent kunnen bereiken.