Staatssecretaris Chris Jansen van Milieu haalde zich onlangs de woede van gemeenten en branche-organisaties op de hals door eigenhandig een jaar langere coulance voor Euro 6 bestelauto’s in zero-emissiezones voor te stellen, plus een handhavingsvrije periode van een jaar. Zijn optreden viel al slecht bij stakeholders, maar de handhavingsvrije periode gaat er volgens wethouder Melanie van der Horst van Amsterdam zeker niet komen. “Hoogstens een gewenningsperiode van 6 maanden, maar zeker geen jaar”, zei ze maandag op het ZERA-evenement in Amsterdam.
Uitstel van ZE-zones, dat is wat het nieuwe kabinet eigenlijk wilde. Het stond zelfs in het regeerakkoord. Sindsdien is staatssecretaris Jansen van Milieu nogal besluiteloos geweest, en moest hij aan de slag met een motie van de Tweede Kamer. Hij ging in overleg met branche-organisaties en gemeenten, maar besloot uiteindelijk zelfstandig tot een langere coulance voor Euro 6 dieselbestelauto’s (tot 2029, één jaar extra) en wil dat er een jaar lang niet gehandhaafd wordt.
Gemeenten en branche-organisaties zijn verbolgen. “De staatssecretaris heeft ons niet gekend in zijn besluit”, zegt Melanie van der Horst, wethouder verkeer van Amsterdam op het ZERA-evenement in Amsterdam. Ook Transport & Logistiek Nederland is ontevreden. Wessel Deelstra van TLN: “Een jaar niet handhaven is in principe een jaar uitstel van de ZE-zones. Dat is onverteerbaar voor transportondernemers die al veel geld hebben geïnvesteerd in emissievrije trucks. Zij hebben erop voorgesorteerd om vanaf 2025 concurrentievoordeel te hebben. Dat valt nu weg en dat is met de smalle marges in het transport een hard gelag, horen we van veel vervoerders.”
Maar niet de landelijke overheid, maar gemeenten zijn uitvoeringsbevoegd bij de ZE-zones. Veertien gemeenten hebben daarom aangegeven hoe dan ook te beginnen. Van der Horst: “We gaan heus nog wel in gesprek met de staatssecretaris, maar van start gaan we sowieso op 1 januari. Een jaar niet handhaven? Dat is niet wat we wilden. Wij wilden 4 maanden, maximaal 6 om niet te handhaven. Dat gaan we ook doen en de veertien gemeenten staan daarin, en in alles trouwens, op één lijn. Want ondernemers hebben rond de zero-emissiezones bovenal duidelijkheid en een betrouwbare overheid nodig.”
Dat laatste is zeker waar, maar rondlopend op het ZERA-evenement kon TTM.nl zich toch niet aan de indruk onttrekken dat er vijf weken voor 1 januari 2025, na elf mogelijke jaren van voorbereiding, nog veel onduidelijk is voor ondernemers. De kennissessies over elektrisch rijden en de zero-emissiezones zaten goed vol, dus blijkbaar is die kennis nog onvoldoende. Wethouder van der Horst ziet het anders. “1 januari is geen eindpunt, dat iedereen dan klaar moet zijn. We hebben hier met vervoerders, winkeliers, andere bedrijven jarenlang naar toe gewerkt. 1 januari is een startpunt en daarvandaan gaan we gezamenlijk onderweg. Als gemeenten, branche-organisaties en iedereen die te maken heeft met de impact van zero-emissiezones. Laten we vooral met elkaar in gesprek blijven en gezamenlijk verder werken.”
Er is werk zat in de rest van Nederland, gewoon niet meer heen gaan.