Ondanks aanzienlijke technische vooruitgang stijgen de CO2-emissies uit goederenvervoer tot 2050 met 60 procent. Er is nog een forse efficiencyverbetering om de stijgende CO2-uitstoot het hoofd te bieden. Dat is een van de belangrijkste aspecten uit de ITF Transport Outlook 2017.
De ITF Transport Outlook bevat een overzicht van recente trends en de vooruitzichten op de korte termijn voor de transportsector wereldwijd. Ze bevatten tevens prognoses voor de vervoersvraag tot 2050 voor vracht‑ (maritiem, lucht‑ en oppervlaktevervoer) en personenvervoer (auto, trein en vliegtuig), alsmede gerelateerde CO2‑emissies, bij verschillende beleidsscenario’s.
Ondanks dat in het basisscenario in de vooruitzichten wordt uitgegaan van aanzienlijke technische vooruitgang, kunnen de CO2‑emissies uit het vervoer kunnen in 2050 met 60 procent zijn gestegen. Het basisscenario, dat is gebaseerd op de handelsprognoses van de OESO, gaat uit van een drievoudige toename van het internationaal vrachtvervoer, en als geen aanvullende maatregelen worden genomen kunnen de CO2‑emissies uit het wereldwijd vrachtvervoer met 160 procent stijgen. Dit is vooral het gevolg van de groei van het wegvervoer, in het bijzonder over korte afstanden en in gebieden met een tekort aan spoorwegverbindingen, zoals in Zuidoost‑Azië. Optimalisatie van routes en het gezamenlijk gebruik van trucks en magazijnen door bedrijven zou een hogere bezettingsgraad en minder leeg varende schepen mogelijk maken. Dergelijke verbeteringen van de efficiëntie zouden de CO2‑emissies van trucks met een derde kunnen verminderen.
Het basisscenario gaat uit van een verdubbeling van de gemotoriseerde mobiliteit in stedelijke gebieden tussen 2015 en 2050, met een stijging met 41 procent tot 2030 en met 94 procent tot 2050. Het aandeel van particuliere auto’s in ontwikkelingsregio’s zal sterk toenemen en in ontwikkelde economieën slechts licht dalen. In de alternatieve beleidsscenario’s waar het openbaar vervoer wordt gesubsidieerd, zal het aantal gemotoriseerde reizigerskilometers vergelijkbare niveaus bereiken, maar zal aan meer dan 50 procent van de totale vraag worden voldaan door bussen en openbaar vervoer.
De klimaatovereenkomst van Parijs uit 2016 moet volgens ITF tot concrete maatregelen voor de transportsector leiden. Er zal een breed scala van beleidsinitiatieven en maatregelen moeten worden geïmplementeerd om de CO2‑uitstoot van de transportsector op het niveau van 2015 te houden. Alle beleidsinstrumenten zullen moeten worden aangewend: voorkomen van onnodige vervoersvraag, omschakelen naar duurzame vervoersopties en verbeteren van de efficiëntie. Marktgebaseerde mechanismen, zoals de door de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie vastgestelde compensatieregeling, zijn eveneens nodig. Het is volgens het Internationaal Energieagentschap nog mogelijk om de opwarming van de aarde tot 2 graden Celsius boven het pre‑industriële niveau te beperken, maar niet tot de 1,5 graden zoals werd beoogd in de overeenkomst van Parijs.
Technologische innovaties zoals elektrische mobiliteit, autonome voertuigen of nieuwe gedeelde mobiliteitsoplossingen zullen mobiliteitspatronen, in het bijzonder in stedelijke gebieden, radicaal veranderen. Sommige van deze innovaties bieden mogelijkheden om de CO2‑footprint van het vervoer drastisch te verlagen en de inclusieve en redelijke toegang te verbeteren. In de sector vrachtvervoer zouden autonome trucks kunnen zorgen voor een drastisch concurrentievoordeel vergeleken met andere vormen van wegvervoer. In beleidsmaatregelen en planning moet rekening worden gehouden met deze veranderingen om te voorkomen dat dure infrastructuur snel obsoleet wordt of dat koolstofintensieve of onredelijke ontwikkelingstrajecten niet kunnen worden gewijzigd.
Technologische vooruitgang op zichzelf is niet genoeg om de CO2‑uitstoot in stedelijke gebieden te verminderen. Gedragsveranderende beleidsmaatregelen zoals brandstofaccijnzen, lage vervoerskosten of beleidsregels voor landgebruik die stedelijke wildgroei beperken zijn nodig om de vereiste extra beperking van het CO2‑niveau mogelijk te maken. Lagere CO2‑emissies uit stedelijke mobiliteit kunnen een positief bijverschijnsel zijn van beleidsmaatregelen die gericht zijn op lokale luchtvervuilers en verkeersopstoppingen die in veel steden behoren tot de meest urgente problemen.
