Filipijnse of Oekraïense chauffeur legaal inzetbaar

Het gebruik van chauffeurs van buiten de EU wordt vaak als illegaal gezien, maar dat is het niet altijd. Dat schrijft transportadvocaat Patrick Bobeck in zijn nieuwste column in TTM.nl magazine. Onder de titel ‘Derdelanders’ beschrijft hij hoe de inzet van een Filipijnse of Oekraïense chauffeur wettelijk mogelijk is.

De column van Patrick Bobeck , werkzaam bij Vallenduuk Advocaten in Haarlem, plaatsen wij hieronder integraal.

‘Derdelanders’

Steeds vaker lees je in de vakbladen berichten over vervoerders die gebruik maken van chauffeurs die niet uit de Europese Unie komen, de zogenaamde derdelanders. We lezen dan over vervoerders die gebruik maken van Filipijnse of Oekraïense chauffeurs. Weer een ander maakt gebruik van Wit-Russen. Met het toenemende chauffeurstekort voor het internationale vervoer moet je creatief zijn. In de berichten, die vaak gaan over vermeende misstanden blijft één aspect onderbelicht: Hoe kan het dat vervoerders in Europa gebruik maken van chauffeurs die niet afkomstig zijn uit de Europese Unie? Binnen deze Unie geldt inderdaad een vrij verkeer van werknemers en diensten. Dus een Nederlandse vervoerder mag gebruik maken van Poolse of Hongaarse werknemers. Maar Oekraïne en Wit-Rusland zijn geen lid van de Europese Unie, laat staan de Filipijnen. Toch werken zij in de gehele Europese Unie. Hoe dat kan? Dat zit zo.

De hoofdregel is dat je alleen derdelanders tewerk mag stellen in Nederland als je een zogenaamde tewerkstellingsvergunning hebt. Die kan je aanvragen, maar een dergelijke aanvraag wordt niet snel gehonoreerd. Je moet als werkgever kunnen aantonen dat er voor de functie, waar je een derdelander voor wilt aannemen, geen enkele kandidaat, woonachtig in de Europese Unie, voorradig is. Let wel: in de hele Europese Unie. Ook moet je advertenties plaatsen in kranten. Pas nadat dat is aangetoond ontvang je een tewerkstellingsvergunning. U raadt het al, die krijg je dus niet. Op het inhuren van derdelanders zonder tewerkstellingsvergunning staat een boete van inmiddels 12.000 euro per derdelander (dat was voorheen 8.000 euro maar dat is verhoogd).

Zo ontving energiebedrijf Essent in 2010 een boete van 264.000 euro voor het tewerkstellen van 33 derdelanders, waaronder 29 Turkse werknemers bij het opbouwen van steigers in Geertruidenberg. Het Ministerie van Sociale Zaken controleerde of deze werknemers wel beschikten over een tewerkstellingsvergunning. Dat bleek niet het geval en dus volgde de boete. Essent verweerde zich tegen deze boete. Zij stelde dat de werknemers aan haar ter beschikking waren gesteld via een in Duitsland gevestigd uitzendbureau. Deze Turkse werknemers mochten hun werkzaamheden in Duitsland verrichten omdat er tussen Duitsland en Turkije een associatieverdrag bestaat. In dat verdrag hebben Duitsland en Turkije afgesproken dat het Turkse onderdanen vrij staat om legaal in Duitsland te wonen en te werken. Zo ook de bij Essent tewerkgestelde werknemers. En deze werknemers werkten (legaal) voor een Duits uitzendbureau en werden uitgezonden om werkzaamheden te verrichten voor Essent, in Nederland. Nu er binnen de Europese Unie vrij verkeer van diensten geldt, mocht Essent gebruik maken van de diensten van het Duitse uitzendbureau. En dus is de boete ten onrechte opgelegd, aldus Essent. Nadat de Minister in de bezwaarfase dit argument van tafel had geveegd, deed de rechtbank hetzelfde. Nederland heeft het recht om tewerkstellingsvergunningen te eisen voor werknemers van buiten de Europese Unie, aldus de Minister en de rechtbank. Essent laat het daar echter niet bij zitten en gaat in hoger beroep. Bij de Raad van State rijzen toch wel twijfels en dus wordt de kwestie voorgelegd aan het Europees Hof. In het verleden heeft het Europees Hof aangetoond pal te staan voor de vrijheden binnen de Europese Unie. Zo ook in dit geval want het Hof stelt in september 2014  klip en klaar dat het verlangen van een tewerkstellingsvergunning in strijd is met het Europese recht. Indien een derdelander eenmaal rechtmatig woont en werkt in een bepaalde lidstaat dan mag een andere lidstaat niet nog eens eisen gaan stellen.  De minister van Sociale Zaken toonde zich “zwaar teleurgesteld” in deze uitspraak en stelde : “Als dit de uitleg is van de Europese regels, dan moeten we die op Europees niveau aanpassen. Wat mij betreft komt dit met spoed op de agenda van de nieuwe commissie.” Ferme taal, maar slechts voor de bühne.  Er is niets veranderd. Sterker nog, het is bekend dat bijvoorbeeld Polen met een groot aantal landen buiten de EU, associatieverdragen heeft getekend, waaronder Oekraïne en Wit Rusland. En zo kan het dus dat werknemers uit derdelanden volstrekt legaal via een Pools uitzendbureau in heel Europa mogen werken.